Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Wojciech Olejniczak

 

"Wsparcie gospodarstw rolnych po akcesji do UE"

 

 

 

 

 

Od l maja 2004 r. zmieniają się zasady funkcjonowania rolnictwa. Dotychczasowy system interwencji na rynkach rolnych zostanie zastąpiony rozwiązaniami stosowanymi w Unii Europejskiej. Wprowadzony zostanie system dopłat obszarowych, który będzie obejmował   wszystkich  rolników.   Utrzymanych  zostanie   szereg   instrumentów dotychczasowych, głównie kredytów o obniżonej stopie oprocentowania na zakup środków do produkcji rolnej oraz na inwestycje. Wdrożony zostanie Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Sektorowy Program Operacyjny wspierający restrukturyzację i modernizację sektora żywnościowego. Obydwa te programy są wspierane środkami Unii Europejskiej i będą realizowane w latach 2004 - 2006.

W środowisku wiejskim jest wiele obaw o najbliższą przyszłość, obaw często inspirowanych przez nieodpowiedzialne publiczne wypowiedzi. Dlatego też informacja o pomocy, jaką mogą uzyskać rolnicy i mieszkańcy wsi w latach 2004 - 2006 jest bardzo pożądana. Trzeba także informować o tych formach, które funkcjonowały dotychczas a które z dniem l maja bądź później będą wygaszane.

Jesteśmy przygotowani od strony prawnej oraz instytucjonalnej do wdrożenia wszystkich nowych mechanizmów. Najważniejsze zadania stoją przed Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz Agencją Rynku Rolnego. Agencje te będą pełniły funkcje agencji płatniczych.

Wsparcie gospodarstw rolnych realizowane przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa będzie obejmowało kilka obszarów:

• kredyty o obniżonej stopie oprocentowania, poręczenia i gwarancje kredytowe

• płatności bezpośrednie

• Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich

• Sektorowy Program Operacyjny „Restrukturyzacja i Modernizacja Sektora Żywnościowego oraz Rozwój Obszarów Wiejskich".

Kredytowanie rolnictwa po akcesji

Finansowanie modernizacji rolnictwa i rozwoju wsi po akcesji będzie następowało głównie ze środków unijnych - zgodnie z mechanizmami Wspólnej Polityki Rolnej i programami strukturalnymi. Rola obecnie stosowanych instrumentów wsparcia rolnictwa ze środków budżetu państwa będzie malała na rzecz wsparcia unijnego (z udziałem niezbędnego współfinansowania krajowego). Komisji Europejskiej zostanie przedłożona lista f

państwa, które będą stosowane przez pierwsze trzy lata po akcesji jako pomoc istniejąca. Po tym okresie formy pomocy muszą być dostosowane do wytycznych Komisji (Community guidelines for state aid in the agriculture sector - O.J.2000/C/28/02), rozporządzenia Rady (EC) nr 994/98 i rozporządzenia Rady (EC) nr 659/99.

Kierownictwo Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, uwzględniając stanowisko negocjacyjne Polski oraz przepisy Unii Europejskiej regulujące kwestie pomocy ze środków krajowych, podjęło ustalenia o utrzymaniu po akcesji dopłat do oprocentowania kredytów w zakresie:

1) kredytów inwestycyjnych i klęskowych udzielonych w latach 1994-2003,

2) dwóch linii kredytów inwestycyjnych udzielanych do dnia akcesji, tj.: linii mającej na celu wykorzystanie posiadanej bazy produkcyjnej gospodarstw rolnych i działów specjalnych, poprzez rozpoczęcie lub zwiększenie produkcji w tych gospodarstwach i działach specjalnych - Symbol RP > linii na przedsięwzięcia inwestycyjne tworzące nowe stałe miejsca pracy w działalnościach pozarolniczych w gminach wiejskich, gminach miejsko-wiejskich oraz miastach do 20 tyś. mieszkańców gwarantujących zatrudnienie ludności wiejskiej— Symbol MP

3) po uzyskaniu akceptacji Komisji Europejskiej:

stosowania dopłat do nowo udzielanych kredytów w ramach preferencyjnych linii kredytowych na:

- realizację przedsięwzięć inwestycyjnych w rolnictwie, przetwórstwie rolno-spożywczym i usługach dla rolnictwa - Symbol IP

- utworzenie lub urządzenie gospodarstw rolnych przez osoby, które nie przekroczyły 40 roku życia - Symbol MR

- realizację przedsięwzięć inwestycyjnych w rolnictwie, przetwórstwie rolno-spożywczym i usługach dla rolnictwa przez grupy producentów rolnych powstałe na mocy ustawy z dnia 15 września 2000 r. o grupach producentów rolnych i ich związkach oraz o zmianie innych ustaw (Dz. U. Nr 88,poz. 983) - Symbol GP

- realizację przedsięwzięć inwestycyjnych w ramach "Branżowego programu wspólnego użytkowania maszyn i urządzeń rolniczych" - symbol BR/10

- realizację przedsięwzięć inwestycyjnych w ramach "Branżowego programu rozwoju rybołówstwa w Polsce na lata 2000-2006" - symbol BR/12

- realizację przedsięwzięć inwestycyjnych w ramach „Branżowego programu restrukturyzacji przetwórstwa ziemniaka na skrobię w Polsce" - symbol BR/13

- realizację przedsięwzięć inwestycyjnych w ramach „Programu wspierania restrukturyzacji i modernizacji przemysłu mięsnego i przetwórstwa jaj w Polsce" -symbol BR/14

- realizację przedsięwzięć inwestycyjnych w ramach „Branżowego programu mleczarskiego" - symbol BR/15

- realizację przedsięwzięć inwestycyjnych w ramach „Branżowego programu wspierania restrukturyzacji i modernizacji przemysłu utylizacyjnego w Polsce" -symbol BR/16

- zakup nieruchomości rolnych przeznaczonych na utworzenie lub urządzenie gospodarstwa rodzinnego w rozumieniu ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (GR),

- inwestycje w zakresie nowych technologii produkcji (NT),

- wznowienie produkcji w gospodarstwach rolnych i działach specjalnych produkcji rolnej znajdujących się na obszarach dotkniętych klęską suszy, gradobicia, nadmiernych opadów atmosferycznych, powodzi, huraganu, pożaru, plagi gryzoni lub osuwisk ziemi - Symbol KL

- zakup gruntów rolnych - Symbol KZ

- utworzenie  lub urządzenie  gospodarstwa rolnego  w ramach  realizacji, zaakceptowanego przez Ministrów Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Finansów, programu osadnictwa rolniczego na gruntach Skarbu Państwa - Symbol OR

Kwota kredytu inwestycyjnego dla rolników nie może przekroczyć 80% wartości nakładów inwestycyjnych na gospodarstwo rolne, nie więcej niż 4 mm. zł. Okres kredytowania wynosi z reguły 8 lat. Rolnik może się starać o 2-3 letnią karencję w spłacie kapitału. Oprocentowanie płacone przez kredytobiorcę jest bardzo preferencyjne i wynosi: 1,2% od kredytów dla młodego rolnika i na zakup ziemi oraz od kredytów klęskowych, 2% przy kredytach branżowych oraz 3% przy pozostałych liniach kredytowych.

W ramach funkcjonujących po akcesji preferencyjnych linii kredytowych nie będą finansowane koszty przedsięwzięć, których realizacja może następować ze środków Planu Rozwoju   Obszarów   Wiejskich   oraz   Sektorowych   Programów   Operacyjnych:

„Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich" oraz „Rybołówstwo i przetwórstwo ryb".

W 2004 r - będą udzielane dopłaty do oprocentowania kredytów tzw. obrotowych na:

1. zakup rzeczowych środków do produkcji rolnej,

2. skup i przechowywanie płodów rolnych,

3. zakup i przechowywanie sezonowych nadwyżek produktów rolnych,

4. skup i przechowywanie zapasów ryb morskich.

W roku bieżącym rolnik może starać się o kredyt na zakup środków do produkcji w wysokości równowartości 10q żyta na l ha tj. w kwocie 345, 70 zł na l ha. Oprocentowanie dla kredytobiorcy wynosi 2%.

Aktualnie trwają prace nad zmianą przepisów ustawy o dopłatach do oprocentowania niektórych kredytów bankowych w celu umożliwienia przedłużenia o l rok terminu spłaty kredytów na zakup rzeczowych środków do produkcji rolnej, zaciągniętych w II półroczu 2003 roku a także w okresie styczeń-kwiecień 2004 roku.

Płatności bezpośrednie

System jednolitej płatności obszarowej jest rozwiązaniem nowym, dotychczas nie stosowanym w obecnych państwach członkowskich Unii Europejskiej. System ten będzie mógł funkcjonować przez trzy pierwsze lata członkostwa, z możliwością przedłużenia o kolejne lata. W dalszych latach będzie funkcjonować podobny system, bowiem reforma Wspólnej Polityki Rolnej polega na odchodzeniu od systemu wspierającego produkcję na system płatności obszarowych. Płatności będą wypłacane na wszystkie grunty rolne utrzymane w dobrej kulturze rolnej z zachowaniem wymogów ochrony środowiska. Ich poziom wynosi 25%, 30% i 35% w latach 2004, 2005 i 2006 w stosunku do poziomu wsparcia rolnictwa w Unii Europejskiej. Dopłaty w tej wysokości są w pełni finansowane ze środków Unii Europejskiej. Traktat akcesyjny przewiduje możliwość podniesienia poziomu dopłat odpowiednio do 55%, 60% i 65% i taki poziom płatności będzie w Polsce stosowany. Płatności uzupełniające będą wypłacane do powierzchni upraw, ale tylko w kierunkach produkcji wspieranych w Unii Europejskiej płatnościami bezpośrednimi. Nie będą przysługiwały np. do powierzchni przeznaczonej pod uprawę buraków cukrowych i ziemniaków. Na sfinansowanie płatności uzupełniających będzie wykorzystana część środków z Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich a także środki budżetu krajowego. Płatności bezpośrednie będą przysługiwały producentom rolnym posiadającym grunty rolne o powierzchni powyżej l ha, z tym, że powierzchnia działek rolnych wchodzących w skład gospodarstwa nie może być mniejsza niż 0,1 ha. Stawkę jednolitej płatności obszarowej na l ha gruntów określi Komisja Europejska. Szacuje się, że jej wysokość wyniesie ok. 45 EURO, co odpowiada kwocie ok. 200 zł. (w zależności od kursu EURO) natomiast stawkę dopłat uzupełniających corocznie będzie określała Rada Ministrów. Wysokość dopłat uzupełniających jest uzależniona od rodzaju upraw. Przewiduje się, że dla upraw polowych (zboża, oleiste, wysokobiałkowe, len i konopie włókniste, wyka, uprawy roślin przeznaczone na nasiona oraz łąki i pastwiska) stawka dopłaty wyniesie powyżej 60 EURO/ha do chmielu ok. 220. Płatności uzupełniające do ziemniaków z przeznaczeniem na skrobię oraz do tytoniu będą wypłacane do ilości wyprodukowanego surowca. Płatność do ziemniaków wyniesie około 50 EURO do tony a do tytoniu 5 zł/ kg. Płatności będą przyznawane w drodze decyzji administracyjnej kierownika biura powiatowego ARiMR.

Rolnik w terminie od 15 kwietnia do 15 czerwca 2004 r. powinien złożyć wniosek o przyznanie płatności do biura powiatowego Agencji. Wniosek składa się na odpowiednim druku. Formularze będą dostępne w oddziałach Agencji, urzędach gmin, bankach spółdzielczych, ośrodkach doradztwa rolniczego. Rolnik przed złożeniem wniosku o płatności powinien uzyskać w Agencji numer ewidencyjny gospodarstwa. Trwa właśnie (od 9 lutego) przyjmowanie od rolników wniosków i nadawanie numerów ewidencyjnych. Rolnik powinien także posiadać konto w banku, bowiem płatności będą wypłacane na wskazany przez rolnika rachunek bankowy.

W ramach jednego wniosku o płatności obszarowe rolnik będzie mógł starać się również o dopłaty z tytułu prowadzenia gospodarstwa na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania. Oceniamy, że polscy rolnicy w ramach płatności bezpośrednich otrzymają kwotę powyżej 6 mld. zł. rocznie.

Trzeba jednak pamiętać, że część dotychczas stosowanych instrumentów wsparcia będzie wygaszana. Znikną od l maja 2004 r. dopłaty do cen skupu mleka w klasie Extra, od drugiego półrocza 2004 r. nie będzie bonów paliwowych, likwiduje się dopłaty do kwalifikowanego materiału siewnego, ograniczono dotacje do wapna nawozowego.

Zmieniony system interwencji na podstawowych rynkach rolnych, zgodny z przepisami Unii Europejskiej nie przewiduje dopłat do cen skupu zbóż, nie będzie także dotychczasowych form interwencji na rynku wieprzowiny.

Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich 2004-2006

Na realizację Planu w latach 2004-2006 przewiduje się wydatkować kwotę 3 563 min. EURO, z czego środki unijne wyniosą 2 866, 4 min. EURO a środki krajowe równowartość 696, 6 min EURO.

Renty strukturalne

 

Renty strukturalne mają zachęcać rolników do zaprzestania prowadzenia działalności rolniczej w wieku przedemerytalnym i przekazania posiadanych gospodarstw rolnych w sposób służący poprawie żywotności gospodarstw rolnych w Polsce oraz zapewnić im wystarczające źródło dochodu po zaprzestaniu tej działalności.

Wysokość pomocy

 

1. Wysokość renty strukturalnej ustala się jako odpowiedni procent kwoty najniższej emerytury. Podstawowa wysokość wynosi 210 %, natomiast maksymalna 440% kwoty najniższej emerytury. Od l marca 2004 wysokość najniższej emerytury, określona w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wynosi 562, 58 zł. Wysokość renty strukturalnej może więc się kształtować w granicach 1181, 42 zł-2 475, 35 zł.

2. Podstawową wysokość renty strukturalnej (210%) zwiększa się o dodatek na małżonka w wysokości równej 60 % kwoty najniższej emerytury, jeżeli spełnione są łącznie następujące warunki:

a) gospodarstwo rolne przekazane w ramach programu rent strukturalnych stanowiło źródło utrzymania dla obojga małżonków,

b) oboje małżonkowie w dniu złożenia wniosku o rentę strukturalną spełniają jednocześnie warunki określone dla beneficjenta.

3. Podstawową wysokość renty zwiększa się również:

a) o 50% kwoty najniższej emerytury w przypadku przekazania gospodarstwa rolnego w sposób trwały o powierzchni co najmniej 3 ha,

b) po 3 % kwoty najniższej emerytury za każdy pełny ha UR powyżej 3 ha UR, przekazany w sposób trwały na powiększenie innego gospodarstwa rolnego, ale nie więcej niż za 20 ha UR powyżej 3 ha UR,

c) po 3 % kwoty najniższej emerytury za każdy pełny ha UR powyżej 3 ha UR, przekazany w sposób trwały na powiększenie innego gospodarstwa rolnego prowadzonego przez rolnika będącego w wieku poniżej 40 lat, ale nie więcej niż za 20 ha UR powyżej 3 ha UR.

Wspieranie gospodarstw niskotowarowych.

Wspieranie gospodarstw niskotowarowych ma na celu zwiększenie możliwości inwestowania gospodarstw rolnych o niewielkim własnym potencjale ekonomicznym. Gospodarstwa te w znaczącej mierze prowadzą produkcję na samozaopatrzenie, a dzięki pomocy finansowej mogą podjąć inwestycje prowadzące do rynkowego ukierunkowania produkcji, poprawy dochodowości oraz szeroko rozumianych dostosowań do funkcjonowania w warunkach jednolitego rynku. W efekcie pomoc w ramach niniejszego działania przyczyniać się będzie do stabilizacji sektora rolnego w Polsce.

Wysokość pomocy

Pomoc dla gospodarstw niskotowarowych, mająca postać premii wypłacanej przez okres do pięciu lat, wyniesie równowartość 1250 EURO/gospodarstwo/rok. Po III roku otrzymywania premii, beneficjent musi wykazać osiągnięcie celów cząstkowych planu rozwoju gospodarstwa, co stanowi warunek wypłaty środków w następnych dwóch latach.

Wspieranie działalności rolniczej na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW)

Działanie 3 jest instrumentem wsparcia finansowego gospodarstw rolnych, położonych na terenach, na których produkcja rolnicza jest utrudniona ze względu na niekorzystne warunki naturalne. Dopłaty wyrównawcze dla gospodarstw rolnych, położonych na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW), rekompensują wyższe koszty produkcji ponoszone przez te gospodarstwa w stosunku do gospodarstw położonych poza strefami ONW. Dopłaty te przeciwdziałają wyludnianiu się obszarów wiejskich i zatracaniu ich rolniczego charakteru. W ramach ONW wydzielono:

1) obszary nizinne I i II

2) obszary górskie

3) obszary ze specyficznymi utrudnieniami

Wysokość pomocy

Pomoc finansowa udzielana jest w postaci corocznych zryczałtowanych płatności (dopłat wyrównawczych), przyznawanych do hektara użytków rolnych położonych na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania i pozostających w użytkowaniu rolniczym Płatnością objęte mogą być: grunty orne, sady, trwałe użytki zielone.

Tabela nr 27. Wysokość szacowanych stawek dopłat wyrównawczych w ramach ONW

TypONW		Dopłata (EURO/ha)
Górskie		67,8
Nizinne	strefa nizinna I	37,8
	strefa nizinna II	57,0
Obszary ze specyficznymi utrudnieniami		55,2

Tabela. Dopłaty wyrównawcze z tytułu ONW będą podlegać następującemu zmniejszeniu na poziomie gospodarstwa:

Areał (ha)	Dopłata wyrównawcza ONW
1-50	100% płatności za każdy ha
50,01-100	50% płatności
100,01-300	25% płatności
Ponad 300	Brak płatności za obszar powyżej 300 ha

Wspieranie przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i dobrostanu zwierząt

Założeniem Działania zwanego Krajowym Programem Rolnośrodowiskowym (KPR), jest utrwalenie wzorców trwałej i zrównoważonej gospodarki rolnej, zwłaszcza na obszarach chronionych i zagrożonych degradacją

Wysokość pomocy

Płatność będzie ustalana na podstawie zadeklarowanych działań, w odniesieniu do powierzchni i wypłacana w cyklu rocznym. W kalkulacji płatności wzięto pod uwagę następujące elementy: utracony dochód oraz poniesione dodatkowe koszty. Pomoc finansowa będzie wypłacana corocznie jako suma płatności za pakiety działań wdrażanych w gospodarstwie. Średnia stawka dotacji szacowana jest na równowartość ok. 100 - 120 EURO/ha.

Zalesianie gruntów rolnych

Założeniem Działania jest wsparcie procesu zalesiania gruntów rolnych nie stanowiących własności Skarbu Państwa, a następnie zapewnienie właściwej pielęgnacji nowych nasadzeń we wczesnych etapach ich rozwoju.

Wysokość pomocy

Płatność będzie ustalana na podstawie powierzchni gruntów (na ha) i wypłacana w cyklu rocznym:

- jednorazowo - dotacja na zalesienie,

-  przez 5 lat premia pielęgnacyjna, przez 20 lat premia zalesieniowa.

Lp.	Formy pomocy	EURO/ha na rok (PLN)
		Iglaste	Liściaste
l	Wsparcie na zalesienie
	Zalesianie na terenach o korzystnej konfiguracj	986,24 (4300)	1146,79(5000)
	Zalesianie na stokach o nachyleniu powyżej 12	1069,72 (5100)	1353,21 (5900)
	Grodzenie siatką 2-metrową	550,42 (2400)
2	Premia pielęgnacyjna bez zastosowania repelentów
	na terenach o korzystnej konfiguracji	96,32 (420)
	na stokach o nachyleniu powyżej 12"	172,00(750)
3	Premia pielęgnacyjna z zastosowaniem repelentów
	na terenach o korzystnej konfiguracji na stokach o nachyleniu powyżej 12°	160,55 (700) 252,29(1100)
4	Premia zalesieniowa
	rolnik (powyżej 20% dochód z rolnictwa) właściciel gruntów (powyżej 80% dochodu spoza rolnictwa)	321,08(1400) 77,96 (360)

Dostosowanie gospodarstw rolnych do standardów Unii Europejskiej

Pomoc w ramach tego działania obejmuje wspieranie na rzecz dostosowania do standardów UE w dziedzinie ochrony środowiska, ochrony roślin, zdrowia dobrostanu zwierząt. Ww. działania wraz wysokością pomocy są obecnie modyfikowane zgodnie z nowymi założeniami opracowanymi przez KE.

Grupy producentów rolnych

Wsparcie będzie udzielane grupom producentów rolnych zakładanym w celu wspólnego dostosowania standardów produkcji przez członków takich grup oraz wykształcenia systemu wspólnej sprzedaży produktów.

Wysokość pomocy

1. Pomoc finansowa będzie realizowana w formie rocznych płatności w okresie pierwszych pięciu lat od daty uznania danej grupy producentów rolnych. Istnieje możliwość wyboru przez grupę płatności półrocznej, przy czym pierwsza płatność będzie zrealizowana nie wcześniej niż po sześciu pełnych miesiącach od daty uznania grupy. Kwota wsparcia zostanie wyliczona na podstawie rocznej wartości brutto sprzedanej produkcji wyprodukowanej w gospodarstwach członków grupy i nie przekroczy:

a) 5%, 5%, 4%, 3% i 2% wartości produkcji do sumy EURO 1.000.000, sprzedanej odpowiednio w pierwszym, drugim, trzecim, czwartym i piątym roku, oraz

b) 2.5%, 2.5%, 2%, 1.5% i 1.5% wartości produkcji powyżej EURO 1.000.000, sprzedanej odpowiednio w pierwszym, drugim, trzecim, czwartym i piątym roku.

2. W żadnym przypadku wsparcie nie może przekroczyć kwoty:

- w pierwszym i drugim roku 100.000 EURO

- w trzecim roku 80.000 EURO

- w czwartym roku 60.000 EURO

- w piątym roku 50.000 EURO

Ze środków PROW będą realizowane również podpisane umowy z podmiotami uczestniczącymi w Programie SAPARD w części przekraczającej możliwości finansowe tego Programu.

Sektorowy Program Operacyjny

Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004-2006.

Przewiduje się, że w ramach tego Programu polska wieś może otrzymać w latach 2004-2006 wsparcie w wysokości l 784,15 mm. EURO, z czego l 192, 68 min EURO będą stanowiły środki Unii Europejskiej a 591, 47 min. EURO będzie pochodziło z budżetu krajowego.

Odbiorcy pomocy z Programu będą musieli dysponować własnymi środkami na współfinansowanie przedsięwzięć. Udział własny jest zróżnicowany w zależności od rodzaju pomocy i wynosi 0% w projektach ułatwiających start młodym rolnikom do 50% -inwestycje w gospodarstwach rolnych

Inwestycje w gospodarstwach rolnych

W ramach niniejszego działania wspierane będą projekty inwestycyjne związane z modernizacją gospodarstw rolnych, prowadzące do ich dostosowania do warunków funkcjonowania na jednolitym rynku.

Wysokość pomocy

Odbiorca pomocy może otrzymać łącznie nie więcej niż 300 000 zł w okresie programowania. Poziom pomocy finansowej wynosi maksymalnie:

(1) 50% kosztów kwalifikowalnych lub

(2) 60% kosztów kwalifikowalnych, jeśli gospodarstwo położone jest na terenach

o niekorzystnych warunkach gospodarowania

lub

(3) 55% kosztów kwalifikowalnych, jeśli odbiorcą pomocy jest młody rolnik lub

(4) 65% kosztów kwalifikowalnych, jeśli gospodarstwo położone jest na terenach o niekorzystnych warunkach gospodarowania i odbiorcą pomocy jest młody rolnik.

Ułatwienie startu młodym rolnikom

Pomoc finansowa, w postaci premii, wypłacana będzie młodym rolnikom, którzy rozpoczynają samodzielne prowadzenie gospodarstwa. Wsparcie udzielane w ramach działania przyspieszy proces wymiany pokoleń w rolnictwie poprzez zapewnienie środków finansowych, ułatwiających młodym rolnikom rozpoczęcie prowadzenia działalności rolnej oraz umożliwiających podejmowanie modernizacji przejmowanych gospodarstw.

Wysokość pomocy

Pomoc udzielana będzie w formie premii, w wysokości 50 000 zł i będzie uwarunkowana spełnieniem czterech warunków brzegowych:

wiek do 40 lat i termin rozpoczęcia prowadzenia gospodarstwa nie więcej niż 12 miesięcy przed chwilą przyznania pomocy;

kwalifikacje zawodowe;

minimalne standardy w zakresie środowiska, higieny, dobrostanu zwierząt;

żywotności ekonomicznej gospodarstwa,

Różnicowanie działalności rolniczej i zbliżonej do rolnictwa w celu zapewnienia różnorodności działań lub alternatywnych źródeł dochodów.

W ramach działania wspierane będą projekty związane z realizacją inwestycji służących podjęciu przez rolników i domowników dodatkowej działalności zbliżonej do rolnictwa. Podjęcie lub rozwój dodatkowej działalności, wykorzystującej istniejące zasoby gospodarstwa i regionu oraz uwzględniającej potrzeby rynku, stwarzać będzie warunki do rozwoju wielofunkcyjnych i trwałych ekonomicznie gospodarstw.

Wysokość pomocy

Poziom pomocy wynosi 50% kosztów kwalifikowanych inwestycji. Maksymalna wysokość pomocy, jaka może być wypłacona podmiotowi wynosi łącznie nie więcej niż 100 000 zł.

Rozwój i ulepszanie infrastruktury technicznej związanej z rolnictwem.

W ramach działania wspierane będą małe projekty mające na celu polepszenie dostępu rolników (osób fizycznych i prawnych) do infrastruktury technicznej.

Wysokość pomocy

Poziom pomocy wynosi do 50% kosztów kwalifikowanych. Maksymalna wysokość pomocy, przy następujących typach projektów:

budowy lub modernizacji dróg wewnętrznych, nie zaliczanych do żadnej z kategorii dróg publicznych- 200 000 zł.

budowy lub modernizacji urządzeń zaopatrzenia w wodę - 40 000 zł - budowy lub modernizacji urządzeń do odprowadzania i oczyszczania ścieków - 80 000 zł; budowy lub modernizacji sieci i urządzeń zaopatrzenia w energię - 120 000 zł.

Szkolenia

W ramach działania wspierane będą projekty, polegające na organizacji szkoleń zawodowych dla rolników i innych osób pracujących w rolnictwie lub leśnictwie, z zakresu prowadzenia gospodarstwa rolnego oraz produkcji rolniczej lub leśnej. Szkolenia zawodowe przyczynią się do podwyższenia poziomu wiedzy i umiejętności zawodowych, co umożliwi uczestnikom szkoleń bardziej efektywne zarządzanie gospodarstwami rolnymi. Szkolenia przygotują także rolników do podejmowania działań mających na celu restrukturyzację i modernizację gospodarstw, rynkowe ukierunkowanie produkcji, stosowanie dobrych praktyk rolniczych oraz dostosowanie do standardów unijnych w zakresie ochrony środowiska, higieny i jakości produkcji, bezpieczeństwa żywności oraz warunków utrzymania zwierząt.

Wysokość pomocy

Pomoc finansowa polega na refundacji 100% kosztów kwalifikowamych, poniesionych w związku z organizacją szkolenia.

Wsparcie doradztwa rolniczego

W ramach działania wspierana będzie działalność publicznych i prywatnych służb doradztwa rolniczego, polegająca na świadczeniu usług doradczych w zakresie korzystania z pomocy w ramach Wspólnej Polityki Rolnej, instrumentów towarzyszących WPR oraz polityki strukturalnej.

Wysokość pomocy

Pomoc finansowa polega na refundacji 100% kosztów kwalifikowamych, poniesionych w związku ze świadczeniem usług doradczych lub informacyjnych.

Poprawa przetwórstwa i marketingu artykułów rolnych.

W ramach niniejszego działania realizowane będą projekty związane z modernizacją zakładów przetwórstwa rolno-spożywczego, prowadzące do ich dostosowania do warunków funkcjonowania na jednolitym rynku poprzez poprawę konkurencyjności uwarunkowaną wzrostem jakości produkcji, jej skalą i profilem, obniżeniem kosztów oraz spełnieniem wymogów w zakresie norm higienicznych, ochrony środowiska i dobrostanu zwierząt.

 

Wysokość pomocy

 

Maksymalny poziom pomocy finansowej może sięgać 50% łącznych kosztów kwalifikowanych, jednak nie więcej niż 20 000 000 zł na jeden zakład w okresie trwania Programu. Natomiast wielkość pomocy finansowej na realizację danego projektu, nie może być niższa niż 100 000 zł. Jeżeli przedsiębiorca prowadzi działalność w wyodrębnionych jednostkach organizacyjnych samodzielnie sporządzających sprawozdania finansowe, wysokość   pomocy   będzie   dotyczyła   odrębnie   każdej   z   tych  jednostek.

Przywracanie potencjału produkcji leśnej zniszczonego naturalną katastrofą i/lub pożarem oraz wprowadzenie odpowiednich instrumentów zapobiegawczych

Działanie ma na celu przywrócenie potencjału produkcji leśnej na terenach leśnych uszkodzonych w wyniku klęsk żywiołowych lub pożarów. Realizowane będzie poprzez projekty związane z odbudową funkcji gospodarczych, ekologicznych i społecznych lasów oraz wprowadzeniem odpowiednich instrumentów zapobiegających powstawaniu szkód w przyszłości.

Wysokość pomocy

Pomoc finansowa udzielana będzie w formie całkowitego zwrotu 100% kosztów kwalifikowanych, w tym poziom udziału UE do 80% całkowitego kwalifikującego się kosztu.

Scalanie gruntów

Scalanie gruntów prowadzone na obszarach charakteryzujących się dużym rozdrobnieniem i rozproszeniem gruntów, wchodzących w skład gospodarstw rolnych, ma na celu poprawę rozłogu gruntów poszczególnych gospodarstw.

Wysokość pomocy

Pomoc finansowa udzielana będzie w formie całkowitego zwrotu 100% kosztów kwalifikowanych, w tym poziom udziału UE do 80% całkowitego kwalifikującego się kosztu.

Odnowa wsi oraz zachowanie i ochrona dziedzictwa kulturowego

W ramach działania wspierane będą projekty inwestycyjne objęte wnioskiem o pomoc finansową wraz z załączonym opisem planowanych do realizacji zadań, inicjowane przez środowiska lokalne.

Wysokość pomocy

Poziom pomocy publicznej UE wynosi do 80% kosztów kwalifikowanych i minimum 20% -wkład samorządu, który stanowi krajowy wkład publiczny. Maksymalna wysokość pomocy publicznej przy realizacji działania wynosi - 450 000 zł.

Gospodarowanie rolniczymi zasobami wodnymi

W ramach działania będą wspierane projekty z zakresu melioracji szczegółowych i podstawowych oraz projekty związane z kształtowaniem przekroju podłużnego i poprzecznego oraz układu poziomego koryta cieku naturalnego pod warunkiem, że służą one regulacji stosunków wodnych w glebie, ułatwieniu jej uprawy oraz ochronie użytków rolnych przed powodziami.

Wysokość pomocy

Pomoc finansowa udzielana będzie w formie całkowitego zwrotu 100% kosztów kwalifikowanych, w tym poziom udziału UE do 80% całkowitego kwalifikującego się kosztu - w przypadku melioracji podstawowych. W przypadku melioracji szczegółowych 80% całkowitego kwalifikującego się kosztu, (w tym poziom udziału UE do 50% całkowitego kwalifikującego się kosztu, 30% - udział budżetu państwa) oraz 20% - wkład własny rolników (wkład rolników będzie rozliczany po zakończeniu inwestycji i będzie rozłożony na raty). Koszt inwestycji według kosztorysu inwestorskiego powinien wynosić, co najmniej 120.000 zł.

Pilotażowy Program Leader+

Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich

W ramach działania wspierane będą projekty związane z opracowywaniem i realizacją lokalnych strategii rozwoju obszarów wiejskich, służących podniesieniu atrakcyjności tych obszarów jako miejsca zamieszkania i prowadzenia działalności gospodarczej.

Zakres pomocy

W ramach WPR w dziedzinie handlu zagranicznego ARR działa na rynku: mleka, zbóż, cukru, wołowiny i cielęciny, wieprzowiny, drobiu i jaj, olejów i tłuszczów, nasion, alkoholu etylowego pochodzenia rolniczego, ryżu, świeżych owoców i warzyw, bananów, przetworzonych owoców i warzyw, wina, baraniny i koziny oraz lnu i konopi.

ARR odpowiedzialna będzie również za handel zagraniczny w zakresie produktów przetworzonych non- aneks I. Termin towary non-aneks I oznacza towary przetworzone nie objęte załącznikiem I do Traktatu Amsterdamskiego, tzn. towary nie objęte instrumentami WPR. Stworzenie oddzielnego systemu zarządzania handlem zagranicznym towarami przetworzonymi miało na celu podniesienie konkurencyjności cenowej podstawowych produktów rolnych UE, jak zboże, ryż, mleko i produkty mleczne, cukier oraz jaja, wyworzonych w postaci towarów przetworzonych (jogurty, lody, ciasta itp.). Unia Europejska stosuje system refundacji wywozowych na towary przetworzone, które przyznawane są do wszystkich składników podstawowych towaru wyworzonego.

Komisja Europejska ustala dla poszczególnych produktów ilości maksymalne, które mogą być przywiezione lub wywiezione bez konieczności uzyskania pozwolenia przywozowego bądź pozwolenia lub świadectwa wywozowego. Handlowiec, który chce wywieźć bądź przywieźć towary objęte regulacjami Wspólnej Polityki Rolnej zobowiązany jest do uzyskania zezwolenia w postaci pozwolenia wywozowego/przywozowego, wydawanego przez ARR. Pozwolenia w zależności od obowiązującego na danym rynku rolnym prawodawstwa unijnego, obowiązują w przypadku wywozu towarów, w tym wywozu po obniżonych i preferencyjnych stawkach celnych oraz w przypadku przywozu towarów, w tym przywozu z dopłatą przywozową.

Pozwolenia przywozowe oraz opłaty celne stosowane przez Agencje Rynku Rolnego są podstawowymi instrumentami, które służą ochronie rynku wewnętrznego. Ich głównym celem jest zapobieżenie napływowi do Unii Europejskiej taniego surowca produkowanego w krajach trzecich. Opłaty wywozowe służą ograniczeniu wywozu produktów z rynku UE, gdy cena produktu na rynku światowym jest wyższa lub zbliża się do poziomu ceny produktu wUE.

Uzyskanie przez przedsiębiorcę pozwolenia wywozowego upoważnia go do ubiegania się o przyznanie dopłaty do wywozu towarów objętych systemem refundacji. Refundacje wywozowe stosowane są w celu zapewnienia odpowiedniej konkurencyjności produktów rolno-spożywczych produkowanych w UE i kierowanych na wywóz. Wykaz produktów objętych systemem refundacji oraz poziom obowiązujących stawek refundacji ustalany jest przez Komisję Europejską i publikowany w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich. Poziom refundacji może być stały przez dłuższy czas lub zmieniany w zależności od kształtującej się sytuacji na rynku UE oraz światowym. Dla niektórych produktów stawki refundacji wywozowych mogą być określane w drodze przetargu organizowanego przez Komisję Europejską i realizowanego przez ARR.

Mechanizmy interwencji rynkowej

Celem interwencyjnego zakupu i sprzedaży produktów rolno-spożywczych w ramach Wspólnej Polityki Rolnej jest stabilizacja rynków poprzez zakup nadwyżek produktów z rynku oraz sprzedaż nadwyżek zgromadzonych w magazynach bądź chłodniach interwencyjnych w przypadku ich niedoboru.

W ramach działań interwencyjnych Agencja Rynku Rolnego realizuje:

• Interwencyjny zakup i sprzedaż zbóż

• Interwencyjny zakup i sprzedaż masła

• Interwencyjny zakup i sprzedaż odtłuszczonego mleka w proszku

• Interwencyjny zakup i sprzedaż wołowiny                   

• Dopłaty do zakupu masła przez instytucje o charakterze niedochodowym.

• Interwencyjny zakup i sprzedaż cukru.

Mechanizmy interwencyjne, którymi będzie administrowała ARR obejmują interwencyjny zakup, przechowywanie i sprzedaż na rynek wewnętrzny UE i na wywóz produktów rolno-spożywczych zgromadzonych na zapasach interwencyjnych.

Agencja Rynku Rolnego odpowiedzialna będzie za nadzór nad procesem przyznawania autoryzacji, prowadzenie postępowania przetargowego, zawieranie umów na zakup i sprzedaż produktów objętych interwencją oraz prowadzenie rozliczeń z przedsiębiorcami oraz przeprowadzanie bądź zlecanie wszystkich wymaganych dla danego mechanizmu kontroli oraz przygotowywanie informacji dotyczących działań interwencyjnych dla KE.

Do zadań ARR należeć będzie ponadto monitorowanie stanów zapasów przechowywanych w chłodniach i magazynach interwencyjnych. Każdy przedsiębiorca przechowujący zapasy interwencyjne należące do ARR zobowiązany będzie do monitorowania stanów zapasów i warunków ich przechowywania. W ramach monitorowania

zapasów interwencyjnych przedsiębiorstwo przechowalnicze przekazywać będą do ARR raporty (dzienne, miesięczne i roczne) o zmianie stanu zapasów magazynowych. Na podstawie otrzymanych informacji ARR zobowiązana jest do prowadzenia aktualnego rejestru wszystkich magazynów, w których przechowywane są produkty rolno - spożywcze objęte mechanizmami interwencyjnymi oraz posiadać wszystkie niezbędne informacje pozwalające na stwierdzenie wielkości posiadanych zapasów interwencyjnych.

Ponadto ARR administrowała będzie mechanizmem dopłat do zakupu masła przez instytucje i organizacje niedochodowe, którego celem jest utrzymanie poziomu zużycia masła przez pewne kategorie konsumentów i promowanie spożycia tego produktu poprzez umożliwienie nabywania masła po obniżonej cenie przez instytucje i organizacje nie nastawione na osiąganie zysku.

Mechanizmy dopłat do prywatnego przechowywania

Celem dopłat do prywatnego przechowywania jest utrzymanie równowagi rynkowej na rynku produktów rolno-spożywczych w UE poprzez dopłaty do przechowywania ich nadwyżek, a tym samym rekompensowanie kosztów ponoszonych z tego tytułu. Dopłaty do prywatnego przechowywania prowadzone są po stawkach ustalonych przez Komisję Europejską.                                                   

W ramach dopłat do prywatnego przechowywania Agencja Rynku Rolnego będzie realizowała:

• Dopłaty do prywatnego przechowywania wieprzowiny

• Dopłaty do prywatnego przechowywania wołowiny/cielęciny

• Dopłaty do prywatnego przechowywania baraniny/koziny

• Dopłaty do prywatnego przechowywania masła

• Dopłaty do prywatnego przechowywania odtłuszczonego mleka w proszku

• Dopłaty do prywatnego przechowywania serów

• Dopłaty do prywatnego składowania wina stołowego i moszczy gronowych

Agencja Rynku Rolnego w ramach mechanizmów prywatnego przechowywania odpowiedzialna będzie za nadzór nad procesem autoryzacji jednostek biorących udział w mechanizmie, przygotowanie umów i dokumentów związanych z realizacją umowy oraz prowadzenie rozliczeń z uczestnikami mechanizmów i przygotowywanie zestawień i sprawozdań dla KE.

Do zadań ARR należeć będzie również przeprowadzanie bądź zlecanie wszystkich niezbędnych kontroli w trakcie wprowadzania, przechowywania i wydysponowania produktów objętych ww. mechanizmami.

Mechanizmy dopłat do przetwórstwa

Celem dopłat do przetwórstwa jest powiększenie rynku zbytu i zagospodarowanie nadwyżek produkcyjnych poprzez stworzenie dodatkowego popytu dla produktów objętych mechanizmami.

Agencja Rynku Rolnego będzie administrowała następującymi mechanizmami dopłat do przetwórstwa:

• Dopłaty do skrobi wykorzystywanej na cele niespożywcze

• Dopłaty do wykorzystania moszczu gronowego i zagęszczonego moszczu gronowego

• Dopłaty do wykorzystania oliwy z oliwek w przetwórstwie

• Dopłaty do przetwórstwa słomy lnianej i konopnej uprawnej na włókna

• Dopłaty do cukru wykorzystywanego w przemyśle chemicznym

• Dopłaty do przetwórstwa masła, masła skoncentrowanego i śmietanki

• Dopłaty do masła skoncentrowanego wykorzystywanego w bezpośredniej konsumpcji.

• Dopłaty do odtłuszczonego mleka w proszku przeznaczonego do produkcji pasz

• Dopłaty do odtłuszczonego mleka przeznaczonego do produkcji kazeiny i kazeinianów

Agencja Rynku Rolnego w ramach mechanizmów dopłat do przetwórstwa odpowiedzialna będzie za nadzór nad procesem autoryzacji jednostek biorących udział w mechanizmie, przygotowanie umów i dokumentów związanych z realizacją umowy oraz prowadzenie rozliczeń z uczestnikami mechanizmów i przygotowywanie zestawień i sprawozdań dla KE.

Do zadań ARR należeć będzie również przeprowadzanie bądź zlecanie wszystkich niezbędnych kontroli w trakcie trwania mechanizmu.

Pozostałe mechanizmy

Oprócz działań interwencyjnych, dopłat do prywatnego przechowywania i przetwórstwa na Rynku krajowym Agencja Rynku Rolnego prowadzić będzie:

• Kwotowanie produkcji mleka (w zakresie administrowania systemem kwot mlecznych,  prowadzenia  kontroli  podmiotów  skupujących  i  dostawców bezpośrednich, naliczania i przekazywania opłat)

• Opłaty cukrowe (W zakresie naliczania i pobierania opłat produkcyjnych i sankcji, kontroli dokonania wywozu cukru C i izoglukozy C, kontroli wielkości produkcji cukru i izoglukozy)

• Dopłaty w ramach kwotowania produkcji skrobi ziemniaczanej (w zakresie autoryzacji producentów skrobi, administrowania kwotami produkcyjnymi skrobi, kontroli umów kontraktacji, zapłaty premii produkcyjnych)

• Kwotowanie produkcji surowca tytoniowego (w zakresie administrowania kwotami produkcji surowca tytoniowego, wydawania zezwoleń zakładom wstępnego przetwarzania surowca tytoniowego, autoryzacji stacji wykupu surowca tytoniowego)

• Dopłaty dla hodowców jedwabników (w zakresie autoryzacji przedsiębiorców, kontroli przeprowadzanych u przedsiębiorców i hodowców jedwabników, zapłaty dopłaty)

• Dopłaty do produkcji suszu paszowego (w zakresie autoryzacji przetwórców wytwarzających susz paszowy, podmiotów kupujących zielonkę, zapłaty dopłaty)

• Dopłaty do spożycia mleka i przetworów mlecznych w placówkach oświatowych (w ramach zatwierdzania wnioskodawców, rozpatrywania wniosków o zapłatę kwoty należnej z tytułu uczestnictwa w mechanizmie, kontroli realizacji mechanizmu)

• Wsparcie produkcji i zbytu miodu (w zakresie wyboru programu i zawierania umów, zapłaty dopłaty, kontroli realizacji projektu)

• Wsparcie działań promocyjnych i informacyjnych na rynkach wybranych produktów rolnych (w zakresie wyboru programu i zawarcia umowy, kontroli realizacji programu i zapłaty dopłaty)

• Dostarczanie produktów żywnościowych najuboższej ludności UE (w zakresie sporządzania planu rozdysponowania żywności, przeprowadzania przetargów, nadzoru nad produkcją i dostawami artykułów spożywczych oraz zapłaty z tytułu uczestnictwa